Cebeci Umumi Hapishanesi, Ankara Hapishanesi, Ankara Cebeci Sivil Cezaevi, Ankara Merkez Kapalı Cezaevi isimlerini aldıktan sonra en sonunda Ulucanlar Cezaevi ismini alan, günümüzde ise müze olarak faaliyet gösteren Ulucanlar Cezaevi Müzesi, 1925 yılında Umumi Hapishane olarak inşa edilmiştir. Bu yapı 2006 yılında mahkumların Sincan’daki cezaevine nakledilme sürecine kadar tam 81 yıl boyunca, insanların içinde çok zor günler geçirdiği, infaz edildiği, sevenlerinin kapısında günlerce haber beklediği soğuk ve karanlık bir hapishane olmuştur.

Gazetecilerin, şairlerin, siyasetçilerin ve edebiyatçıların hiç eksik olmadığı Ulucanlar, 2011 yılında müzeye dönüştürülmüştür. O dönemin koşullarına göre düzenlenen koğuşları ile size o dönemi anlatacak, mahkumların ruh hallerini anlamanızı ve hissetmenizi sağlayacak materyaller ile dizayn edilmiştir. Balmumu heykelleri, mahkumların eşyaları ve yattıkları ranzalar ile desteklenen, volta attıkları koğuşlar ve cezaevinin geçmişini anlatan bir belgesel eşliğinde başlayan gezi, içeride yankılanan dönemin mahkumlarının işkence esnasındaki çığlıkları ile o ana gitmenizi sağlıyor.

Ulucanlar Cezaevi Müzesi içerisinde;

• Avlu Bölümleri
• Koğuşlar
• Tecrit odaları
• Darağacı
• Mahkumların kişisel eşyaları
• Mahkumların fotoğrafları
• Mahkumların mahkeme belgeleri
• Mahkumların balmumu heykelleri sergilenmektedir.

Türk Siyaset tarihindeki önemli kişiliklerin infaz edildiği “Ulu Kavak” darağacı, müzenin avlu bölümünde kafesler içinde yer almaktadır. Kafeslerin üzerinde o dar ağacında idam edilen kişilerin isimleri yazmaktadır. Deniz GEZMİŞ, Hüseyin İNAN ve Yusuf ASLAN, Ulu Kavak’ta infaz edilen en önemli isimlerdendir.

Mahkumların günlerinin en büyük zaman dilimini geçirdikleri yer olan avluda çay içmeleri için ayrı bir bölüm ve kütüphane mevcuttur. Mahkumların banyo yaptığı hamamlar da avlu içerisinde yer almaktadır. Hamamın arkasında küçük bir bölümde ise ziyaretçilerin anı olarak alabileceği hediyelik eşya dükkanı bulunmaktadır.

Müzenin bir diğer önemli gezilecek yeri ise koğuşlarıdır. Her koğuşun kendine ait avlusu bulunmaktadır. Bazı bölümlerde balmumu heykelleri bulunan koğuşlar pek çok restorasyon görmüştür. Gardiyanların ve cezaevinde kalan kişilerin balmumu heykellerinin yanı sıra dönemine uygun olarak da ısıtıcılar, kilimler ve kişisel eşyalar da müzenin bu bölümünde sergilenmektedir.

Ulucanlar Cezaevi Müzesi’nde girişi ve balmumu heykellerini geçtikten sonra koridorun sonu Hilton Koğuşu’na çıkmaktadır. Bu koğuşa Hilton ismi, diğer koğuşlardan daha konforlu olması ve tavanının diğer koğuşlara göre daha yüksek olmasından dolayı verilmiştir. Diğer koğuşların dışında 9 ve 10 numaralı koğuşları kapsayan ve ilk olarak milletvekili Osman Bölükbaşı için hazırlanan sonrasında ise ünlü siyasi ve sanatçı kişilerin kaldığı koğuştur.