Dini YapılaristanbulMarmaraTürkiye

Eyüp Sultan Camii | Ebu Eyyûb El-Ensarî’nin Ebedi İkametgâhı

Eyüp Sultan Camii

İstanbul’da Gezilecek Yerler’in başında gelen Eyüp Sultan Camii, mutlaka ziyaret edilmesi gereken en önemli dini yapılardan biridir. Gerek mimarisi gerek maneviyatı son derece önemli olan bu yapıyı gelin birlikte inceleyelim.

İstanbul Gezisi İçin Tavsiyeler

Türkiye’de bulunan ve ibadete açık olan tüm camilerimizde giriş ücretsizdir.

  • Bayların kısa şort, bayanların ise başları açık veya kısa etek, pantolon ile ziyaret etmesi uygun değildir.
  • Özellikle cuma namazı ve vakit namazlarında ziyaret etmek yerine, iki namaz vakti arası ziyaret etmek daha uygun olacaktır.
  • Camii gün boyunca ibadete açık olduğu için ziyaret sırasında ve ibadet alanı çevresinde sessiz olmak, ibadet edenlere saygı göstermek daha uygun olacaktır.
  • Camii içerisinde fotoğraf ve video çekimi için görevli kişilerden kesinlikle bilgi alınmalıdır.

Öncelikle Eyüp Sultan Camii‘ne adını veren Eyüp Sultan kimdir, gelin birlikte inceleyelim. 
Doğum adı Halid bin Zeyd bin Kuleyb olan Ebu Eyyûb El-Ensarî, islam peygamberi Muhammed’i Mekke’den Medine’ye göç ettiği zaman 7 ay evinde ilk misafir eden sahabidir. Bu misafirperverliği sayesinde Mihmandar-ı Nebevî veya Mihmandar-ı Resul olarak da tanınan sahabinin ismi Türkçe’ye Eyüp Sultan olarak çevrilmiştir. 90’lı yaşlarında katıldığı İstanbul kuşatmasında şehit olan Eyüp Sultan, vasiyeti üzerine İstanbul surlarının dibine gömülmüştür fakat mezarın tam yeri kimse tarafından bilinmemektedir. İstanbul’un fehinden sonra Akşemsettin, manevi keşif yoluyla mezarını bulur, adına Türbe ve Camii yaptırır. 

1459 yılında Fatih Sultan Mehmet’in emri ile inşa edilen cami, dönem dönem pek çok hasar görüp defalarca restorasyona girmiştir. İlk olarak 1766 yılındaki deprem nedeni ile büyük hasar gören cami, ilerleyen dönemlerde her restorasyona girişinde özgün yapısını büyük ölçüde kaybetmiştir. En son 1798 yılında Sultan 3. Selim’in emri ile cami tamamen yıkılmış ve Uzun Hüseyin Ağa’nın liderliğinde aynı yere yeni bir cami inşa edilmiştir. 24 Ekim 1800 yılında Sultan 3. Selim tarafından ibadete açılan Eyüp Sultan Camii, günümüzde yerli ve yabancı turistlerin oldukça ilgisini çeken Sultan Ahmet Camii gibi (özellikle 11 ayın sultanı olan Ramazan ayında) en çok ibadet ve ziyaret edilen camilerden biridir. 

Etrafı kiraz ve çınar ağaçları ile çevrili olan cami, 6 bölümden oluşmaktadır ve bölümleri şu şekildedir;

  1. Cami
  2. Türbe
  3. Sebil
  4. Aşhane-İmaret
  5. Medrese
  6. Hamam

Dikdörtgen planda ve mihrabı çıkıntılı olan Eyüp Sultan Camii’nin merkez kubbesi 6 sütun ve 2 filayağına müstenit kemerler ile yaslanır. Etrafında yarım kubbe, ortasında Eyüp Sultan türbesi, sandukasının ayak ucunda bir pınar, avlu ortasında asırlık bir çınar bulunan caminin yapıldığı yıl olan 1459’dan sonra birçok kez tamir gören minarelerinin boyunun ilk zamanlarda kısa olduğu fakat 1733’deki restorasyon ile uzun minareler yapıldığı bilinmektedir. 1823’de deniz tarafındaki minare, yıldırımdan hasar gördüğü için yeniden inşa edilmiş, cümle kapısı önündeki Sinan Paşa Kasrı 1798’de yıktırılmıştır ve onun yerine dört köşesinde dört çeşmecik bulunan, etrafı parmaklıklı bir set ve çimen sofa inşa edilmiştir. Bunlara hacat çeşmeleri, kısmet çeşmeleri denir. Camiyi ibatede açan ve ilk namazı kılan Sultan III. Selim Mevlevi olduğu için parmaklıkların üzerinde mevlevi sikkeleri bulunmaktadır. Dış avlunun caddeye açılan iki kapısı vardır, iç avlu ise 12 sütuna müstenit 13 kubbelidir. Avlunun ortası şadırvandır. Tek kubbeli ve 8 köşeli olan türbenin girişinde nakş-ı kadem-i saadet, sağında ise sebil bulunur.

Caminin bölümlerinin mimari bilgileri aşağıdaki gibidir;

  1. Cami: Bilgiler yukarıda mevcuttur.
  2. Türbe: Camiden önce yapıldığı bilinen türbe daha önce avlunun içinde iken 1798 yılındaki restorasyon sırasında dışarıda kalmış, avlu ile arasındaki bağlantı mevcut hâcet penceresiyle desteklenmiştir. Türbe sekizgen planlı kubbeli, klasik dönem türbe mimarisinde kesme taştan yapılmıştır. Her cephesinde altta sivri boşaltma kemerli dikdörtgen biçimli, üstte ise sivri kemerli pencerelerle aydınlanmıştır. İç duvarlar, alt pencerelerin üst hizasına kadar çinilerle kaplanmıştır ve unların üstünde lacivert zemin üzerine beyaz celi hatla yazılmış yine çinilerden bir kuşakta besmele ve Tevbe sûresinden âyetler yer almaktadır.
  3. Sebil: Avluda türbenin önünde yer alan, mermerden olup üç pencereden ibaret olan sebilin 1033 yılında Kızlarağası Mustafa Ağa tarafından yaptırıldığı bilinmektedir. Şebekeleri ayıran sütunların mukarnaslı başlıkları, bunların da üzerlerinde sivri Türk kemerleri vardır ve kemer boşluklarında mermerden işlenmiş şebekeler, bunlarla pencereler arasında kitâbeler yer alır. Pencerelerde görülen tunç şebekelerin altı uçlu yıldız biçimindeki motifler sebile sonradan ilave edildiği izlenimi vermektedir.
  4. Aşhane-İmaret: Avlunun güneydoğu köşesinde bulunan ve uzun süre harap halde olan yapı, 1950’li yıllarda yıktırılmış ve yeri meydana katılmıştır. Mimarisi hakkında ne yazık ki bilgi bulunmamaktadır.
  5. Medrese: Külliyenin büyük ölçüde restorasyona uğradığı esnada, cami avlusunun iki tarafında sıralanan, önlerinde birer revakın uzandığı medrese hücreleri ortadan kaldırılmıştır. Ekrem Hakkı Ayverdi, bunların her bir tarafta sekiz tane olmak üzere toplam on altı hücreden oluştuğunu, arada birer bölümün ise avluya dışarıdan geçit veren kapılara ayrıldığını tahmin etmiş, bu düzeni gösteren bir de plan çizmiştir.
  6. Hamam: Esasında Eyüp Sultan Külliyesi’nin bir parçası olduğunu kabul edilen ve cami yakınında bulunan çifte hamam, bugün çok değişmiş ve esas soyunma yerini (camekân) kaybetmiş durumda olan hamamın kadınlar kısmının henüz doğru bir planı çıkarılmamıştır. Erkekler kısmı ise üç bölümlü bir sıcaklığa açılan çifte halvet hücreli tiptedir. Esas soyunma yeri mimari değeri olmayan bir camekânla yenilenmiştir.  

Maneviyatı oldukça yüksek olan Eyüp Sultan Camii gezinizi bitirdikten sonra bölgeye yakın diğer Gezilecek Yerler‘i sizler için araştırdık ve aşağıda sıraladık. 

  1. Pierre Loti
  2. Cafer Paşa Medresesi
  3. Sultan Reşat Türbesi
  4. Şah Sultan Türbesi
  5. Feshane
  6. Afife Hatun Kültür Evi
  7. Kanuni Sultan Süleyman Çeşmesi
  8. İbrahim Paşa Çeşmesi
  9. Miniatürk Müzesi
  10. İstanbul Dolphinarium

Keyifli bir seyahat gerçekleştirmeniz dileği ile… 

Eminönü bölgesinden gelecekler için 99 ve 99A numaralı hatlar caminin önünden geçmektedir. Ücret 3,60 TL dir
37M, 39, 39Ç, 39O, 48A, 55 numaralı hatlar ile de ulaşım mümkündür.
Metrobüs kullanacak gezginlerimizin Ayvansaray durağında inip 5 dakika yürümeleri gerekmektedir. Metrobüs ücreti 5,20 TL dir fakat kullandığınız durak sayısına göre rakam değişmektedir. İndiğiniz duraktaki iade makinalarına akbilinizi okutup iadenizi alabilirsiniz. 
Özel araç ile gelecek gezginlerimiz park konusunda sorun yaşayabilirler. Sokaklar dar ve kalabalık olduğu için özel araç kullanmanız zahmetli olabilir.

  • Adres: Merkez Mh, Cami Kebir Sk. Eyüpsultan/İstanbul

Cami içerisine girdiğiniz an itibari ile ruhunuzun dinlenmeye başladığını hissedeceksiniz. Ziyaretinizi rahat rahat yapmak için ibadet saatlerini tercih etmemenizde fayda var. Ziyaretiniz sonrası arasta bölümünü gezmeli, çeşitli yöresel ve dini eşyaları incelemelisiniz. Ayrıca Eyüp Sultan’a kadar gitmişken teleferik aracılığı ile Pierre Loti‘ye çıkıp şahane manzara eşliğinde bir yudum kahve içmeniz gezinizi enfes kılacaktır. 🙂

İstanbul ile ilgili diğer yazılarımıza aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz.

İsmail Koç

Kurucu, Tasarımcı, Mühendis Adayı, Yerel Rehber

Aynı Kategoriden

3 Yorum

  1. Gerek üslup, gerek görsellerin seçimi gayet açıklayıcı, bilgilendirici olmuş ellerinize sağlık. Eyüp Sultan Cami gerçekten herkesin görmesi gereken manevi ortamı güçlü yapıtlarımızdan birisi. Teşekkür ederim

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu
error: Content is protected !!